بررسی نظام اربعین در حرکت به سوی جامعه آرمانی

وحدت و جهان اندیشی راهپیمایی اربعین در راستای تمدن اسلامی است

به گزارش موکب اربعین حسینی، حضرت آیت‌الله محمد جواد فاضل لنکرانی در سمینار علمی بررسی نظام اربعین در حرکت به سوی جامعه آرمانی که روز ۱۳ آبان ماهر در مسجد مقدس جمکران برگزار شد، اظهار کرد: ما در دین هیچ اصلی را بزرگتر و ریشه‌دارتر از حقیقت امامت نداریم، یعنی آنچه را که بشر باید برای رشد به آن برسد حقیقت امامت است.

وی ادامه داد: هر امتی با این حقیقت ارتباط بیشتری پیدا کند راه سعادت برای او هموار می‌شود و هر چه از آن فاصله بگیرد جهالت‌هاٰ، آلودگی‌ها و انحرافاتش بیشتر می‌شود.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با تاکید بر اینکه ما در انقلاب اسلامی می‌خواهیم امامت را به بشریت عرضه کنیم و این هدف وجهه معنوی انقلاب است، بیان کرد: تکامل علم و عقل به برکت امامت است و اینکه زمین و آسمان برکاتشان را در نهایت مرتبه خودش قرار دهند نیز به برکت امامت است و باید تلاش کنیم اربعین را ظرفیتی برای معرفی امامت به دنیا قرار دهیم.

آیت الله فاضل لنکرانی افزود: عده‌ای این راه طولانی را پیاده می‌روند تا برای اربعین به زیارت امام حسین(ع) برسند، اما این جریان که اربعین سیلی از انسان‌ها و بشریت به سوی امام حسین(ع) حرکت می‌کنند، این پیام را دارد که امام در جامعه شیعی محور است و باید این موضوع مهم را برای مردم دنیا برجسته کرد.

وی با اشاره به اینکه باید تلاش کنیم موضوع امامت را برای بشریت روشن کنیم، بیان کرد: تمام خصوصیات و توانایی‌هایی که انبیاء الهی دارند در ائمه اطهار(ع) وجود دارد. حوزه‌های علمیه، رسانه‌ها و مراکز فرهنگی تاکنون آن طور که باید در موضوع امامت کار نکرده‌اند.

استاد برجسته حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه رفع مشکلاتی همچون داعش و گروه‌های تکفیری با برگشت به خط امامت صورت می‌گیرد، بیان کرد: ما اگر می‌خواهیم مشکلات جامعه خود و جوامع بشری را حل کنیم باید امامت را به جامعه خودمان و دنیا معرفی کنیم و تا این موضوع محقق نشود نتیجه نخواهیم گرفت.

حضرت آیت الله فاضل لنکرانی ادامه داد: اگر ما بر روی امامت کار کردیم و بخش زیادی از دنیا را با آن فراگیر کردیم آن وقت می‌توانیم منتظر ظهور باشیم، والا زمینه‌ای برای ظهور وجود ندارد.

وی با اشاره به فرازی از زیارت اربعین با موضوع رجعت، اظهار کرد: این موضوع تا چه اندازه جزء موضوعات دینی و اعتقادی مردم ما است. اصلا بر روی این موضوع کار نشده و روایت هست که هر کس به این موضوع اعتقاد نداشته باشد شیعه نیست.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بیان کرد: در مسئله اربعین باید زیارت اربعین را باز کنیم و بگوییم پیاده روی برای کنار رفتن جهل ما است و به نظر می‌رسد ما باید بر روی امامت کار کنیم و مکانی مانند جمکران باید طوری باشد که افراد با حضور در آن معرفتشان به امام بیشتر شود.

حضرت آیت الله فاضل لنکرانی افزود: از اشتباهات بزرگی که در ذهن ما وارد کردند این است که امامت از فروع دین است و این در حالی است که توحید، نبوت و معاد همه مرهون امامت است و چنین مطلبی که از اصول دین ما است مورد غفلت قرار گرفته است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: هر مقدار درجه ولایت انسان بالاتر باشد نماز انسان مقبول‌تر است و همه واجبات به امامت گره خورده است و باید در جلسات به دنبال راهکار برای آشناتر کردن جامعه با امامت باشیم.

وحدت و جهان اندیشی راهپیمایی اربعین در راستای تمدن اسلامی است

حجت الاسلام والمسلمین محسن الویری، عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در این نشست، با گرامیداشت ۱۳ آبان ماه، روز شاخص در مبارزه با استکبار جهانی اظهار داشت: پیام قرآنی استکبار ستیزی از سوی امام خمینی(ره) در جامعه اسلامی دمیده شد و با همت رهبر معظم انقلاب ادامه پیدا کرد.

حجت الاسلام الویری به راهپیمایی بی‌نظیر اربعین اشاره کرد و گفت: اجتماع میلیونی اربعین با نگاه جامعه شناسی از مناسک دینی است که ویژگی‌ها و اقتضائات خاصی نیز دارد، مناسک دینی اغلب، مجموعه رفتارهای جمعی توأم با احساس و دارای هدف است که پیوسته برگزار می‌شود.
وی با اشاره به جلوه‌های تمدنی اربعین یادآورشد: تمدن به مثابه تراکم تجربه‌های بشری از تجربه‌های خرد شکل گرفته است و تمدنی که از این قاعده برنخیزد، دور از دسترس و دست نایافتنی است.

عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) به مؤلفه‌ها و کارکردهای اربعین اشاره کرد و گفت: هویت بخشی، انسجام بخشی، تربیت اخلاقی، تعمیق معنویت، افزایش دامنه معرفت، کلان نگری و اقتدار آفرینی از مؤلفه‌ها و کارکردهای راهپیمایی اربعین است.

وی تأکید کرد: هویت بخشی، حیات بخشی به شیعه است و شیعیان با این رفتارها، نوعی یکسان پنداری و همراهی با سیدالشهدا(ع) دارند و در اینجا بزرگداشت و عزاداری‌ها، ذاتا موضوعیت دارد.

حجت الاسلام الویری افزود: تربیت اخلاقی با تکیه بر اخلاق اجتماعی از کارکردهای دیگر راهپیمایی اربعین است و خیرات و صدقات از مظاهر آن محسوب می‌شود، بنابراین طبق آیه قرآن، به پا داشتن شعائر الهی و اخلاقیات اجتماعی، تقوای قلب و باورهای معنوی را در دل انسان‌ها نهادینه می‌کند.

وی به کارکرد کلان نگری در راهپیمایی اربعین اشاره کرد و یادآور شد: جهان اندیشی و در بند مسائل جزئی نبودن از کارکردهای راهپیمایی اربعین است، چنان که طبق تنها گزارش غربی از اربعین در یکی از خبرگزاری‌های کشور آلمان در این راهپیمایی، اغلب مذاهب اسلامی و ادیان مختلف اعم از مسیحیان، صائبین، ایزدهی‌ و از ۶۰ کشور حضور داشته‌اند.

عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع)، امام حسین(ع) را ستاره هدایت برای جهانیان خواند و گفت: مصیبت سیدالشهدا(ع) با همه مسلمانان و حتی ادیان الهی پیوند دارد، زیرا سالار شهیدان(ع) میراثبر قرآن، تورات، انجیل، زبور و دیگر ادیان آسمانی است.

وی به اقتدار آفرینی راهپیمایی اربعین اشاره کرد و افزود: این مراسم موجب اقتدار مسلمانان در برابر داعش و اربابان آنها است و ظرفیت تمدنی اربعین، مائده آسمانی است که باید مدیریت شود.

حجت الاسلام الویری در پایان گفت: اربعین با توجه به کارکردها و وفاقی که در جهان اسلام ایجاد می‌کند در راستای بینش تمدنی امام خمینی(ره) است، چنان که فرمودند «راه قدس از کربلا می‌گذرد» و این وحدت و همدلی اقدامی در مقابل تمدن غرب و در راستای رسیدن به آرمان‌های اسلامی است.

اربعین ظرفیتی عظیم برای امت سازی است

حسن عباسی در سمینار علمی بررسی نظام اربعین در حرکت به سوی جامعه آرمانی، اظهار کرد: کلمه اربعین در ادیان الهی جایگاه ویژه‌ای دارد و رازی در این عدد است که اگر روشن شود ماهیت اربعین نیز برای ما روشن خواهد شد.

رئیس مرکز بررسی‌های امنیت بدون مرز با اشاره به اینکه غربی‌ها در حین برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال، اتفاقات بزرگی را رقم می‌زنند، خاطرنشان کرد: در متن جام جهانی سال گذشته حمله به غزه و همچنین روانه کردن داعش به سمت موصل برای تصرف سامرا و کاظمین شکل گرفت.

عباسی تصریح کرد: یکی از آماج‌ اصلی رژیم صهیونیستی از نجف تا محدوده کربلا است و این منطقه برای یهود اهمیت ویژه‌ای دارد و اگر داعش به بغداد و حله می‌رسید کار دشوار می‌شد و عنایت حضرت ولیعصر(عج) بود که این هدف شوم محقق نشد.

وی عنوان کرد: ریچارد هاس رئیس شورای روابط خارجی آمریکا چندی پیش از طرح جنگ مذهبی ۳۰ ساله در کشورهای اسلامی سخن گفت که اگر از تیرماه سال گذشته با حرکت گروهک تروریستی داعش به سمت موصل آغاز شده باشد ۲۸ سال دیگر از آن باقی مانده است.

رئیس مرکز بررسی‌های امنیت بدون مرز اضافه کرد: طبق این طرح، مسلمان باید با مسلمان بجنگد و ۷۰ گروهک تکفیری که در جهان اسلام هستند قصد دارند به عنوان ماشین تخریب، مظاهر تمدن و زیرساخت اسلام را تخریب کنند و اسلامی شنیع را به جهان معرفی کنند.

عباسی با بیان اینکه این گروه‌ها مصمم هستند که اسلام را سخت‌افزاری و نرم‌افزاری ویران کنند، تبیین کرد: آنها می‌خواهند از جهان اسلام سرزمین سوخته پدید آورند و ائتلاف‌های علیه داعش و گروه‌های تکفیری که از سوی آمریکا و متحدانش مطرح می‌شود نیز شوخی بیش نیست.

وی توضیح داد: طبق طرح منتشر شده در ۱۰ سال آینده، ۱۱ کشور منطقه در دست تجزیه قرار خواهند گرفت و تأکید بر عدم تجزیه عراق نیز در مواجهه با این طرح‌ها است.

رئیس مرکز بررسی‌های امنیت بدون مرز افزود: در چنین بستری یکی از اقدامات خنثی‌کننده حرکت داعش، حرکت اربعین سال گذشته بود و راهپیمایی اربعین به عنوان اقدامی بازدارنده خطر را تا حدی خنثی کرد و امیدواریم آن شرایط امسال تثبیت شود.

عباسی با اشاره به اینکه مطالعات کلامی آنها بسیار جالب توجه است، یادآور شد: دشمنان اسلام آگاهی و شناخت عمیقی از اختلافات جهان اسلام دارند و طرح‌های خود را براین اساس برنامه‌ریزی می‌کنند؛ به عنوان مثال پدیده عمامه‌های انگلیسی که مطرح شد نشان داد که آنها با شناخت به سراغش آمده‌اند و این موضوع حاکی از این است که ما با دشمن هوشیاری مواجه هستیم.

وی متذکر شد: مهم‌ترین آسیب‌پذیری جامعه اسلامی این است که اهل باطل به رنگ خودی درآمدند و ضربه زدند و این جریان از صدر اسلام بوده و تاکنون نیز ادامه یافته است. امروز آنها خلیفه، داعش و دولت اسلامی می‌شوند و شعار الله اکبر را مصادره می‌کنند؛ این جنگ از مخالفت مشرکین در مکه و تقابل در بدر و احد شکل گرفت و تا امروز ادامه یافته است.

رئیس مرکز بررسی‌های امنیت بدون مرز با بیان اینکه رویکرد آنها در این جنگ ناتمام فرقه‌گرایی است و این فرقه‌گرایی اساس نابودی جهان اسلام است، تأکید کرد: ما با یک پدیده خطرناک مواجه هستیم که نتوانسته‌ایم در مسیر تاریخ آن را قطع کنیم، جریانی که به رنگ اسلام درآمده است و ما باید این تهدید را از درون اسلام پاک کنیم.

عباسی با اشاره به اینکه در تفکر استراتژیک، جامعه‌سازی هرمی چهار لایه است، اظهار کرد: ملت چینی یکی از لایه‌های هرم جامعه‌سازی است که بیش از ۳۰۰ مؤلفه دارد؛ یکی از اشتباهات ما در ملت‌‌سازی، ایجاد شهرک‌های تخصصی است. نظامی‌ها، طلاب، فرهنگیان، کارمندان و سایر اقشار را از هم جدا کردیم که این کار بدترین شکل ملت‌سازی است که ما بعد از انقلاب انجام دادیم و جامعه را از حالت طبیعی خارج کردیم و اثرات سوء فرهنگی آن را هم امروز مشاهده می‌کنیم.

وی افزود: در یک محله، یک روحانی، یک معلم، یک پزشک و سایر اقشار را نیاز داریم که این چینش در حال حاضر به صورت غلط حذف شده است و اثرات مخرب فرهنگی نیز برای ما به همراه داشته است.

رئیس مرکز بررسی‌های امنیت بدون مرز با بیان اینکه در غرب بزرگترین تجمعات در زمان برگزاری فوتبال و برخی کارناوال‌ها شکل می‌گیرد، گفت: در این کارناوال‌ها تمام محدودیت‌ها برای افراد برداشته می‌شود و اقدامات شنیعی انجام می‌شود؛ ما در ایران کارناوال نداریم، اما فوتبال داریم و مسئولان ورزش ما هیچ‌گاه متوجه نشدند چرا آبی و قرمز را در برابر هم قرار دادند. تقابل آبی و قرمز نوعی ساختار دو حزبی است. همه جای دنیا ساختار دو حزبی را ایجاد کردند تا توازن جامعه بر هم نخورد.

عباسی، مقوله راهپیمایی اربعین را یکی از مظاهر اصلی ملت‌چینی عنوان کرد و گفت: تظاهر عمومی بخشی از مظاهر ملت‌سازی است. امام خمینی(ره) فرمودند محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است. این زنده نگه داشتن اسلام به واسطه روح حماسی است و از نظر معرفتی نیز وجه تظاهر و شکل عمومی آن است که عظیم‌ترین اجتماعات بشری حول عاشورا و اربعین شکل گرفته است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه باید زیرساخت‌های لازم برای راهپیمایی اربعین مهیا شود، خاطرنشان کرد: ما باید به سرعت راه‌آهن‌ را به نجف متصل کنیم. مشکل حمل و نقل، اسکان، بهداشت و چنین موضوعاتی می‌تواند در آینده به این حرکت عظیم آسیب بزند.

رئیس مرکز بررسی‌های امنیت بدون مرز در پایان خاطرنشان کرد: باید برای این حرکت عظیم ظرفیت‌سازی شود، اما نه مانند مشهد که هتل‌های عجیب و مراکز بزرگ وجه عبادی و معرفتی امام رضا(ع) را مورد تأثیر قرار داده است.

تمدنی که برآمده از عاشورا و اربعین باشد ماندگار است

دکتر محمدهادی همایون در سلسله نشست «نظام اربعین در حرکت به سوی جامعه آرمانی» با اشاره به اینکه عاشورا یک واقعه صرف نیست، اظهارداشت: عاشورا و زمینه معرفتی آن که اربعین است به عنوان محوری که انسان را به کمال می‌رساند بایدمورد توجه قرار بگیرد.

رئیس دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) با بیان اینکه ظاهر تاریخ این است که ائمه مجبور شده‌اند در این وضعیت قرار بگیرند، افزود: باید عمیق‌تر به چنین واقعه بزرگی بپردازیم و تنها با یک نگاه سطحی از واقعه عاشورا به عنوان یک واقعه تاریخی نگذریم.

وی با اشاره به اینکه ماجرای داستان غیبت هم یک اتفاق نیست، خاطرنشان‌کرد: عاشورا هم مانند غیبت یک سنت الهی است و مقدمات و زمینه‌سازی‌ها برای به وجود آمدن آن ایجاد شده و شرایط خاص خود را دارند.

همایون با بیان این که ماجرای عاشورا حتی از غیبت هم عمیق‌تر است، تصریح کرد: عاشورا جریان جدی برنامه ریزی شده در طول تاریخ است که بعد از جریان ظهور هم ادامه دارد و با ظهور وارد جریان رجعت می‌شود و قرار نیست با ظهور تمام شود و در تاریخ و فضای غیرتاریخ ادامه دارد.

رئیس دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) با بیان اینکه برگزیدگان خداوند فرصت پیداکردند، تاکیدکرد: این جریان از پیش تعیین شده و برنامه ریزی شده است و در جریان آن انسان‌های برگزیده خداوند توانستند خود را در این جریان تاریخی قرار دهند و فرصت‌هایی بیابند و خود را رشد دهند.

وی با بیان این که اسم کربلا هم نشان می‌دهد که قرب خداوند وجوار الهی در کنار آن است، تصریح کرد: با توجه به این که بابل که به عنوان” باب الله” شناخته می‌شود در نزدیکی کربلا است بر این اساس برخی کربلا را به معنای نزدیکی قرب الهی در نظر گرفته اند.

همایون با بیان اینکه مقدمه‌سازی‌ها برای عاشورا از زمان پیامبر(ص) به صورت جدی صورت گرفت، تصریح کرد: از سالیان پیش از واقعه عاشورا آمادگی‌ها ایجاد می‌شود وهمین امر که حضرت زینب(س) وقتی قرار است ازدواج کند با همسرش شرط می‌کند که همراه امام حسین (ع) باشد همه این‌ها نشان می‌دهد که عاشورا یک جریان برنامه ریزی شده است.

وی با اشاره به اینکه باید در تحلیل عاشورا و کربلا به تحلیل تمدنی بپردازیم، خاطرنشان کرد: آن زمان بهترین لحظه تاریخی برای این اتفاق بوده و درست انجام شده است، ولی محدود به آن زمان نبوده و همچنان ادامه دارد و با توجه به آن چشم‌اندازی که برای آن ترسیم شده تا رجعت و بعد از آن ادامه دارد.

همایون با بیان اینکه هنر و علایق عرب آن روز در شراب، شمشیر و زن خلاصه می‌شد، افزود: شمشیر در واقعه عاشورا کاملاً به خدمت آمد و عرب هنر خود را در این زمینه به رخ کشیده است.

رئیس دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) با بیان اینکه ما نگاهمان ازکربلا منحصر به نگاه راوی کربلا شده است، تصریح کرد: هیچ کسی با اعتماد نمی‌تواند بگوید که همه ماجرا همین اتفاق بوده که روایت شده است.

وی با اشاره به اینکه گاهی تنها نقل ظاهر آمده است و ما نمی‌توانیم به عمق مطلب پی ببریم، خاطرنشان کرد: بعضی از وقایع احتمالاً اصلاً نقل نشده و برخی نقل شده اما تحلیل بسیار کمی شده است و حالا کم کم راویان ما دارند رشد می‌کنند وکم‌کم درک این وقایع در حل رشد است و کم‌کم به درکی ازواقعه کربلا می‌رسیم.

همایون با اشاره به اینکه آنچه ما از تمدن سازی می‌شناسیم همین تمدن‌هایی است که تا به امروز ساخته‌ایم و همه زمین خورده است، تصریح کرد: تمدن‌هایی که شیطان آن را در نیمه راه از ما گرفته است و منحرف کرده است و با این تمدن‌های ناقص نمی‌توانیم به درک واقعی عاشورا برسیم.

رئیس دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) با بیان اینکه تمدنی که از عاشورا حاصل می‌شود همان تمدن اسلامی است و باقی می‌ماند و این همان تمدن امام و مردم است، تاکید کرد: اگر به این تمدن دست پیدا کنیم می توانیم ادعا کنیم که به تمدن اسلامی اصیل دست پیدا کرده‌ایم.

وی با بیان اینکه ما مظلومانه بودن واقعه عاشورا را از دوران انقلاب درک کرده‌ایم، تصریح کرد: روح حماسی را با وجود انقلاب که در معرض آن قرارگرفته‌ایم درک کرده‌ایم.

رئیس دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) افزود: مهم‌ترین موضوع اربعین اتحاد زائر با امام است که در واقعه راهپیمایی اربعین نمود پیدا می‌کند وتحلیل ما باید از اربعین و عاشورا تمدنی باشد و نگاه سطحی را کنار بگذاریم.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حج