* از نظر جنابعالی، ظرفیت‌هایی که زیارت اربعین برای جهان اسلام دارد، کدام‌هاست؟ به‌خصوص که رهبر انقلاب هم تأکید داشتند که اربعین نه‌فقط برای شیعه، بلکه برای جهان اسلام کاراست.
از نظر من، اربعین برای مسلمانان یک فرصت استثنایی و بی‌نظیر است که نه‌فقط در جهان اسلام، بلکه در دنیا مشابهی ندارد. در واقع اربعین یک راهپیمایی، گردهمایی، کنگره‌ی عظیم بین‌المللی و ظرفیت بزرگ فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و تربیتی است. در اربعین یک لشکر بیست‌وچندمیلیونی با هم جمع می‌شوند. این اجتماع در دنیا نظیر ندارد. این اجتماع عظیم مظهر اقتدار مکتب حسینی است که استکبار جهانی را به لرزه درمی‌آورد.
از طرف دیگر، اربعین مظهر اتحاد و انسجام همه‌ی مسلمانان است. دوستداران اهل‌بیت علیهم‌السلام، اعم از شیعه و سنی، با خلوص و عشق دور هم جمع می‌شوند تا برای امام خود سوگواری کنند و به آن‌ها توسل جویند. چون امام حسین علیه‌السلام کشتی نجات برای تمام بشریت است. در حدیثی از امام صادق علیه‌السلام آمده است که فرموده‌اند: «کلنا سفینه النجاه ولکن سفینه جدی الحسین اوسع و فی لجج البحار اسرع»؛ هرچند همه‌ی ائمه کشتی نجات‌اند، ولی کشتی امام حسین علیه‌السلام هم گسترده‌تر است و هم سریع‌تر حرکت میکند. البته این ویژگی به‌خاطر معامله‌ی آن حضرت با خداست که با توجه به شرایط خود، واقعه‌ی عظیم عاشور را رقم زد. لذا امام حسین علیه‌السلام «وتر الموتر» و دُردانه‌ی خداست. اربعین بازخوانی عاشورا و تجلی حقیقت آن است و این بهترین ظرفیت برای بصیرت‌افزایی است.
* چه خصوصیتی در این بازخوانی وجود دارد که نتیجه‌ی آن بصیرت است؟
سؤال خوبی است. باید عرض کنم که اربعین در واقع یادآور عاشورای حسینی علیه‌السلام است. در نهضت عاشورا، دو امر مهم و اساسی تبلور داشت: یکی ولایت‌مداری و دیگری ظلم‌ستیزی. امام حسین برای نجات انسان‌ها از جهل و گمراهی قیام کرد. در زیارت اربعین آمده است: «وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِیک لِیسْتَنْقِذَ عِبَادَک مِنَ الْجَهَالَهِ وَ حَیرَهِ الضَّلَالَهِ» امام حسین حبل متین و عروه‌الوثقای الهی است. لبیک یا حسین گفتن و تأسی به آن حضرت، انسان را آزاده، عدالت‌خواه، ظلم‌ستیز و بصیر بار می‌آورد.
* بنابراین آیا می‌شود گفت که حضور مردم در اربعین در حقیقت پاسخ به ندای «هل من ناصر حسینی» است؟
دقیقاً همین‌طور است. حضور عاشقانه‌ی مردم در عزاداری‌ها، پاسخ ندای «هل من ناصر حسینی» است. نهضت عاشورا یک جریان فرازمانی و فرامکانی و برای همه‌ی بشریت در تمام زمان‌هاست. خود امام هم به آن اشاره فرموده است. مثلاً در آنجا که فرمود: «مِثْلِی لَا یبَایعُ مِثْلَهُ» کسی مثل من با کسی مثل یزید دست بیعت نمی‌دهد. نمی‌فرماید من با یزید بیعت نمی‌کنم، بلکه می‌فرماید همچون منی با همچون یزید بیعت نمی‌کند. در طول تاریخ هم امامت و ولایت در مقابل جریان استکبار و انحراف ایستاده و خواهد ایستاد. هیچ‌گاه جریان نور و ظلمت، عدل و ظلم، و حق و باطل با هم سازش نخواهند کرد.
* به نظر شما، برجسته‌ترین موضوع در اربعین، پیام‌رسانی حادثه‌ی عاشوراست؟
بله، بدون شک نگهداری انقلاب از انقلاب کردن مهم‌تر است. بسیاری از انقلاب‌ها در کوتاه‌ترین مدت دچار تحریف شده یا از بین رفته‌اند؛ همچنان‌که اگر پیام‌رسانی حضرت زینب کبری و امام سجاد علیه‌السلام نبود، نهضت عاشورا تحریف می‌شد و از بین می‌رفت. ازاین‌رو اهل‌بیت امام حسین علیه‌السلام بزرگ‌ترین نقش را در نگهداری این نهضت داشته‌اند. فرهنگ عاشورا مقاومت را تقویت میکند. عاشورا یک فرهنگ و مکتب عقیدتی و فرهنگی و فتح نرم دل‌هاست. دل‌ها را به‌سوی خود جذب میکند و در انسان روح عاشورایی می‌دمد. همین فرهنگ عاشوراست که مقاومت را در هشت سال دفاع مقدس رقم زد. همین فرهنگ است که حزب‌الله را در لبنان پیروز کرد. همین فرهنگ است که مقاومت را در منطقه سرفراز کرده است. جالب است بدانید در اربعین سال گذشته، با وجود فضای ناامن کشور عراق و تهدیدات مکرر گروهک داعش و تبلیغات گسترده‌ی نظام استکبار، جمعیتی بسیار گسترده و باورنکردنی از عراق و بیست کشور جهان، در راهپیمایی اربعین حضور پیدا کردند. این موضوع در حالی رخ داد که مشکلات دیگری هم وجود داشت. مثلاً خیلی‌ها در کنار خیابان خوابیدند، ولی بااین‌حال حضور خود در کربلا را یک خواب و آرزوی باورنکردنی عنوان می‌کردند و اشک شوق می‌ریختند. این‌گونه اربعین حسینی دل‌ها را نرم و انسان‌ها را شجاع و مقاوم می‌سازد.
* با این توضیحات شاید بتوانیم بگوییم اربعین فتح نرم در برابر جنگ نرم دشمنان است.
احسنت، درست است. اربعین زمان بارش فیوضات معنوی بر دل‌هاست. ولایت الهی در دل‌ها متجلی می‌شود و عشق حسینی در حرم دل‌ها شعله‌ور می‌گردد. بی‌جهت نیست که امام حسن عسکری علیه‌السلام زیارت اربعین را از علائم مؤمن برشمرده‌اند. امام رضا علیه‌السلام در حدیث سلسله‌الذهب، ولایت را شرط ورود در حصار امن الهی در مقابل عذاب می‌دانند و امام باقر علیه‌السلام نیز ولایت را مهم‌ترین و محبوب‌ترین زیربنای اسلام توصیف فرموده‌اند.
* واکنش رسانه‌های خارجی را چطور می‌بینید؟ چون گاهی اوقات مثلاً می‌بینیم که در یک خیابان فرعی در کشوری دو نفر با هم تصادف می‌کنند و این موضوع تیتر یک بعضی از رسانه‌های بین‌المللی می‌شود، اما این حرکت بین‌المللی با این عظمت و بزرگی، گاهی مغفول می‌ماند. تحلیل شما از انعکاس بیرونی این اتفاق چیست؟
با اینکه نظام سلطه یک اتفاق کوچک مثل تجمع چندده‌نفر را اگر در راستای اهداف خودش باشد، بزرگ‌نمایی میکند و آن را بی‌نظیر یا کم‌نظیر مطرح میکند، اما در برابر رخداد عظیم تاریخی و منحصربه‌فرد اربعین، برخی از رسانه‌های آن ابتدا سکوت کردند یا بسیار کم‌رنگ به آن پرداختند. در واقع وقتی گستردگی و شکوه و عظمت حضور مردم را دیدند، مجبور شدند گوشه‌هایی از آن را بیان کنند. در حقیقت آن‌ها از پوشش این رخداد عظیم و استثنایی هراس داشتند و می‌ترسیدند. چون پوشش رسانه‌ای این رخداد، به‌معنای ظرفیت بزرگ دین، و به‌معنای صحیح‌تر، دین اسلام در جهان امروز است. آن هم در زمانه‌ای که غربی‌ها ادعا دارند مردم از دین گریزان شده‌اند.
آن‌ها مایل نبودند حقیقت را بیان کنند. علت آن هم روشن است، چون دشمن کاری به جز دشمنی نمی‌کند. آن‌ها این حضور و اقتدار را مانعی بزرگ برای اهداف خود می‌دانند. آن‌ها با روحیه‌ی استکباری به‌دنبال استثمار دیگر ملت‌ها هستند. فرهنگ حسینی سد محکمی در مقابل آن‌هاست. کسانی که با خلق‌وخوی نظام سلطه و استکبار آشنایی دارند، به‌خوبی می‌دانند استکبار همیشه به‌دنبال منافع خود بوده و پایمال کردن حقوق افراد ضعیف، مرام اوست.
* آیا رسانه‌های منصف توانستند حضور و عشق مردم در اربعین را خوب منعکس کنند؟
به نظر من، حضور مردم عراق و سایرکشورها، مخصوصاً ایرانی‌ها، به‌قدری گسترده و باشکوه بود که حتی رسانه‌های خودی هم که به‌طور جدی و باانگیزه به‌دنبال انعکاس این اتفاق به جهانیان بودند، تنها توانستند گوشه‌هایی از این دریای خروشان را منعکس کنند، چون این مانور معنوی و الهی به‌قدری عظیم و باشکوه بود که هیچ رسانه‌ای توان انعکاس همه‌جانبه‌ی آن را نداشت. حضور مردم بسیار بسیار گسترده بود؛ از ۲۰ تا ۲۵ میلیون نفر گفته شده است. از نظر کیفی هم بی‌نظیر بود. دریای عشق و محبت موج می‌زد. سراسر صفا و صمیمیت بود. ما شاهد بودیم که مردم عراق با تمام وجود و از روی عشق و اخلاص از مردم پذیرایی می‌کردند؛ آب و غذا و شربت می‌دادند، پای زوار را ماساژ می‌دادند، لباس آن‌ها را می‌شستند. حتی افراد کم‌بضاعت هم در تکریم و اطعام و خدمت به زائرین سهیم بودند. حقیقتاً همان‌گونه که مقام معظم رهبری اشاره فرمودند، چیزی «شبیه اعجاز» بود.
ببینید در این عالم، از زمان هابیل و قابیل، دو جریان وجود داشته و دارد: حق و باطل، حقیقی و تقلبی، الهی و شیطانی. اسلام ناب مظهر جریان الهی است که براساس حق و حقیقت استوار شده است و در آن همه‌ی زیباییها و صفات جمال و کمال الهی تجلی می‌یابد. اربعین هم یکی از آن تجلیات بزرگ است. در مقابل آن، اسلام بنی‌امیه‌ای و آمریکایی و بدون روح، که براساس تزویر، تقلب و ظاهرسازی بنا شده، ابزار دست استکبار و استعمار است؛ اسلامی که از نظر معنوی تحریف و استحاله شده است. روح اسلام ناب محمدی، حق‌محوری، ولایت‌مداری، ظلم‌ستیزی، عدالت‌طلبی، بصیرت‌افزایی و معرفت و عبودیت الهی است. برعکس، اسلام بنی‌امیه‌ای و آمریکایی، خشک و بی‌روح و درخدمت استکبار جهانی است. مثلاً اسلام تکفیری‌ها و گروهک تروریستی داعش که با استکبار و صهیونیسم همراه است، بزرگ‌ترین جنایات بشری را انجام می‌دهد و کار جنایتکاران یزیدی در کربلا را به نمایش می‌گذارد. این نوع از اسلام، تقلبی و تحرف‌شده است.
* البته عملکرد برخی از جریانات در راستای تحریف نهضت حسینی است.
بله، درست است. برخی آگاهانه یا ناآگاهانه کارهایی انجام می‌دهند که نتیجه‌ی آن همسویی با تحریف‌کنندگان نهضت حسینی است. اگر به تاریخ نگاه کنیم، می‌بینیم کسانی درصدد محو جریان کربلا بوده‌اند. شخصی مانند متوکل آب به قبر امام حسین علیه‌السلام می‌بندد و دستور شخم زدن آن را می‌دهد و یکی دیگر به‌نوعی دیگر ضربه می‌زند، مطالب دروغ نقل میکند، به کارهای موهن دست می‌زند، فلسفه‌ی واقعی قیام را نادیده می‌گیرد و… همگی درصدد ترور اهداف امام حسین علیه‌السلام هستند. در حقیقت برخی تحریف معنوی می‌کنند و فلسفه و اهداف قیام امام حسین علیه‌السلام را نادیده می‌گیرند و برخی دیگر مرتکب تحریف لفظی می‌شوند و به نقل‌های غیرمستند و دروغ می‌پردازند. گروهی دیگر هم تحریف شکلی می‌کنند و عزاداری‌ها را در قالب و شکلی انجام می‌دهند که با شریعت مقدس اسلام سازگار نیست.
* با توجه به حضور جنابعالی در پیاده‌روی اربعین سال قبل، جذاب‌ترین نکته به نظرتان چه چیزی بود؟
در پیاده‌روی اربعین سال گذشته، جلوه‌های زیبای فراوانی می‌شد یافت، ولی دو چیز خیلی تبلور داشت؛ یکی حضور گسترده و باشکوه مردم عراق و سایر کشورها، به‌ویژه زائرین ایرانی که نظام استکباری غرب و گروهک تروریستی تکفیری داعش را گیج و سردرگم کرده بودند و دیگری خدمت‌رسانی عاشقانه و خالصانه و تکریم زائرین از سوی مردم عراق که واقعاً ستودنی بود. به‌اندازه‌ای عشق و صفا متبلور بود که نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کرد و اشک شوق او را سرازیر می‌ساخت. گاهی با اصرار از زوار برای پذیرایی دعوت می‌کردند و هرکسی به‌اندازه‌ی وسع و توانش در پذیرایی شرکت داشت. حتی برخی از افراد فقیر سعی داشتند به‌گونه‌ای در میزبانی سهیم شوند. واقعاً طولانی‌ترین و بزرگ‌ترین سفره‌ی پذیرایی دنیا را در اربعین می‌شد دید؛ سفره‌ای که از مرز تا کربلا در مدت چند روز گسترده شده بود، آن‌هم به تعداد هر وعده و برای بیش از بیست میلیون میهمان. چنین سفره‌ای در دنیا وجود نداشته و ندارد.
* در پایان اگر توصیه‌ای در مورد اربعین دارید، بیان کنید.
آخرین سخن اشاره به چند نکته‌ی مهم برای زائرین است:
اول) همه باید بدانیم اجر و پاداش هر زائری به‌میزان عشق و معرفت اوست و خوب است مانند جابرابن‌عبدالله انصاری، اولین زائر امام حسین، در اربعین بصیر و ولایت‌مدار باشیم و با بصیرت کامل به زیارت برویم.
دوم) از کارهای تفرقه‌انگیز مانند بحث عرب و عجم یا شیعه و سنی خودداری کنیم و با تمسک به قرآن و عترت، به‌دنبال ایجاد اتحاد و انسجام جهان اسلام باشیم.
سوم) همه با هم مهربان و در مقابل دشمنان راست‌قامت باشیم و ایستادگی کنیم و به شعار «رُحَمَاء بَینَهُمْ» و «أَشِدَّاء عَلَی الْکفَّارِ» عمل نماییم.
چهارم) توجه داشته باشیم که میزبان اصلی در اربعین، مردم عراق هستند و دیگران زائر امام حسین علیه‌السلام و میهمان آنان محسوب می‌شوند و همیشه میهمان باید شاکر میزبان باشد.
پنجم) آداب زیارت و آموزش‌های لازم را قبل از سفر خوب بیاموزیم، زیرا آداب زیارت از اصل زیارت مهم‌تر است. ادب زیارت است که انسان را به نتیجه و مقصود می‌رساند.
و در نهایت اینکه رسانه‌ها، ائمه‌ی محترم جمعه و جماعات، وعاظ و خطبا و نویسندگان سعی کنند زائرین را با آداب زیارت، آثار فردی و اجتماعی زیارت، شرایط و مقررات کشور میزبان و ظرفیت‌های اربعین برای جهان اسلام آشنا سازند.
سلام
کاش اینهمه به منطق اگر و آنگاه دنیا ، به رابطه علت و معلول چشمی، دل نمی بستم و راه می افتادم
دلم با اینهمه درمعرض دنیا بودن کار خودش را میکند شاید ارث پدری است که دل ارام نمی گیرد
عجیب است فکر سر همه زیباییها را درهم میشکند به لذت گناهی
واما در آخر کار این دل همه لذت ها را به اشکی از هم می پاشد
گویی روزی را میبینم که این تن ضعیف و ناتوان در مقابل وسوسه ها،
تکه پاره مثل کهنه لباسی از هم دریده دنبال دل،
روی زمین،
کشان کشان،
در مسیر اربعین
ارام نمی گردد دل خدایا به ارزویش برسان.