حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان پنج شنبه ۱۸/ ۱۲/ ۹۰ در “اولین شب خاطره‌ی پیاده‌روی میلیونی اربعین” که به همت هیئت دانشجویان دانشگاه هنر و چند هیئت دانشجویی دیگر، در تالار فارابی دانشگاه هنر برگزار شده بود، حضور یافت و به عنوان سخنران بخش پایانی “اولین شب خاطره‌ی پیاده‌روی میلیونی اربعین” به ذکر خاطرات و نکاتی از پیاده‌روی اربعین پرداخت.
پناهیان پس از تبریک گفتن به کسانی که سعادت حضور در پیاده‌روی اربعین را پیدا کرده بودند، و توصیه به از دست ندادن این فرصت استثنایی برای کسانی هنوز این پیاده‌روی را درک نکرده‌اند، گفت: تنها جایی که حس و حال زیبای شب‌های عملیات در دفاع مقدس می‌تواند برای انسان تجدید شود، در لحظه‌های پیاده‌روی به سوی حرم اباعبدالله است. در دوران دفاع مقدس در جبهه‌ها معمولاً تمرین‌های نظامی و پیاده‌روی‌هایی انجام می‌دادیم تا آمادگیِ رزمی ما افزایش پیدا کند و امروز می‌توانیم بگوییم که پیاده‌روی به سوی حرم امام حسین(ع)، «پیاده‌روی‌هایِ تمرین ظهور» حضرت است. پناهیان با بیان اینکه «سعی می‌کنم هرسال در پیاده‌روی اربعین شرکت کنم»، گفت: «پیاده‌روی اربعین شهود بسیاری از مراتب عالی معنوی را برای انسان ممکن می‌کند…اگر می‌خواهید فناء فی‌الله را لمس کنید، در میان جمعیت انبوهِ زائرینِ اربعین حضور پیدا کنید» این استاد حوزه و دانشگاه همچنین در بخشی از سخنان خود، با ذکر و توصیف بخشی از سفر اربعین، از “شیرین‌ترین لحظات زندگی خود” صحبت کرد.
در ادامه بخش‌هایی از سخنان این استاد حوزه و دانشگاه را می‌خوانید:
• به همه‌ی کسانی که تاکنون در مراسم پیاده‌روی اربعین حسینی شرکت کرده‌اند تبریک عرض می‌کنم. بنده بعد از آنکه پنج سال قبل برای اولین بار در ایام اربعین حسینی به کربلا مشرف شدم، دیگر در ایام دیگری غیر از اربعین به کربلا نرفتم و سعی می‌کنم حتماً «اربعین» به کربلا بروم و در پیاده‌روی اربعین حضور پیدا کنم. چون احساس می‌کنم در اربعین، حرمت حرم اباعبدالله(ع) بهتر نگاه داشته می‌شود؛ در اربعین دیگر کسی آرام وارد حرم نمی‌شود، همه به سر و سینه می‌زنند و جمعیت عظیمی(در حدود ۱۷ میلیون نفر)، با پای پیاده به سمت کربلا حرکت میکنند و این شور و حالِ وصف‌نشدنی، شاید یک قدردانی مختصری از اباعبدالله الحسین(ع) باشد. آدم احساس می‌کند آن شور و احساسات میلیونی ـ که البته قدردانی اندکی است از اباعبدالله الحسین(ع) ـ فضای بهتری نسبت به دیگر ایام سال دارد. معمولاً علاقمندان به اباعبدالله الحسین(ع) کربلا را اینگونه بهتر می‌پسندند. گویی در اوقات دیگر، غربت امام حسین(ع) بیشتر بر دل انسان سنگینی می‌کند.
• مطمئن هستم که اگر هرکدام از علاقمندان امام حسین(ع) اربعین به کربلا برود و فضای اربعین را از نزدیک لمس کند، دیگر غیرِ اربعین برای او دشوار است به کربلا برود و شاهد این باشد که مردم خیلی آرام و بدون هیاهو دور حرم امام حسین(ع) زیارت میکنند. چون به تعبیر حضرت امام(ره)، زیارت امام حسین(ع) باید با هیاهو همراه باشد(صحیفه امام/۸/۵۲۶) و ما این هیاهو و این شور و حالِ عظیم زائرین اباعبدالله الحسین(ع) را در اربعین می‌بینیم. (حضرت امام می‌فرماید: «و سید الشهدا را این گریهها حفظ کرده است و مکتبش را، این مصیبتها و داد و قالها حفظ کرده؛ این سینه زنیها و این دستجات، و عرض مى کنم اینها حفظ کرده. اگر فقط مقدّسى بود و توى اتاق و توى خانه مىنشست براى خودش و هى زیارت عاشورا مىخواند و تسبیح مىگرداند، نمانده بود چیزى، هیاهو مى خواهد. هر مکتبى هیاهو مىخواهد، باید پایش سینه بزنند، هر مکتبى تا پایش سینه زن نباشد، تا پایش گریه کن نباشد، تا پایش توى سر و سینه زدن نباشد، حفظ نمىشود. اینها اشتباه مى کنند، بچهاند اینها!»(صحیفه امام/۸/۵۲۶)
باید پیاده‌روی اربعین را تجربه کرد/اگر می‌خواهید فناء فی‌الله را لمس کنید، در میان جمعیت انبوهِ زائرینِ اربعین حضور پیدا کنید/پیاده‌روی اربعین شهود بسیاری از مراتب عالی معنوی را برای انسان ممکن می‌کند/ آن لحظات شیرین‌ترین لحظاتی است که می‌توانم در زندگی خود تجربه کنم
• یکی از کارهایی که بنده خودم در اربعین انجام می‌دهم و به دوستان و همراهان نیز پیشنهاد می‌کنم، این است که در روز اربعین در جوار حرم اباعبدالله(ع) می‌ایستم و به تماشا و هم‌نوایی با دسته‌های عزاداری که وارد حرم می‌شوند، می‌پردازم. واقعاً آن لحظات، شیرین‌ترین لحظاتی است که می‌توانم در زندگی خود تجربه کنم. این احساس زیبا را دوستانی که در اربعین به کربلا مشرف شده‌اند، به خصوص در پیاده‌روی به سوی کربلا و در میان جمعیت زائرین، درک کرده‌اند. چون آن لحظه‌ای است که اوج شور عزارادان اباعبدالله الحسین(ع) است، و حتماً در آن لحظه مورد عنایت ویژه‌ی حضرت قرار می‌گیرد. گویی انسان در لحظه مشاهده‌ی وصال دلدادگان حسینی قرار می‌گیرد و شاهد لحظه‌ی نگاه پرمحبت حضرت به زائرینش است؛ زائرینی که با احساسات معنوی و پرشور خود، محبت خود به اباعبدالله(ع) را متجلی کرده و به جهان نشان می‌دهند. و با فریاد کردن مظلومیت امام(ع)، یاد آن حضرت را زنده‌تر کرده و با رساندن صدای او به جهان، حضرت را یاری می‌رسانند. طبیعتاً هر کس در آن لحظات در میان این عزاداران حضور داشته باشد، این نگاه پرمحبت حضرت را با تمام وجود احساس می‌کند و شیرینی بی‌نظیر آن را می‌چشد.
• سفر اربعین به سمت کربلا، یک سفر فوق‌العاده معنوی است که شهود بسیاری از مراتب عالیِ معنویت را برای انسان میسور می‌کند. اگر می‌خواهید فناء فی‌الله را که عرفا می‌گویند، لمس کنید در میان جمعیت انبوهِ زائرینِ اربعین حضور پیدا کنید، آن وقت خواهید فهمید که در مقابل این عظمت چیزی نیستید؛ آن وقت احساس صحرای محشر را پیدا خواهید کرد، با این تفاوت که در این مسیر، امام حسین(ع) دستِ شما را گرفته است…
• انسان تا وقتی که خودش اربعین به کربلا نرود و تا وقتی در میان خیل عظیم عاشقان حسین(ع) با پای پیاده به سمت کربلا حرکت نکند و آن فضای پرجاذبه و استثنایی را از نزدیک لمس نکند، نمی‌تواند شکوه و عظمت و لذتِ بی‌حد آن را درک نماید و نمی‌تواند حرارتی را که این حرکت در قلب او ایجاد می‌کند، حس نماید. باید پیاده‌روی اربعین را تجربه کرد.
رونق شب‌های عملیاتِ دفاع مقدس به خاطر این بود که پیاده‌روی به سوی کربلا محسوب می‌شد/ شباهت پیاده‌روی شبانه اربعین، با پیادره‌روی شب‌های عملیات
• بنده در دوران دفاع مقدس مدتی در جبهه‌ها حضور داشته‌ام و صحنه‌های نورانی شب‌های عملیات را تجربه کرده‌ام. شاید تنها جایی که حس و حال زیبای شب عملیات می‌تواند برای انسان تجدید شود، در لحظه‌های پیاده‌روی به سمت حرم اباعبدالله(ع) باشد. کسانی که آن لحظه‌های شیرین را در پیاده‌روی اربعین لمس کرده‌اند، می‌توانند حس و حال بچه‌ها را در جبهه‌ها درک کنند. خصوصاً دوستانی که پیاده‌روی در تاریکی شب را تجربه کرده‌اند، این حس را بهتر درک میکنند.
• می‌توان گفت پیاده‌روی به سمت کربلا به لحاظ حس و حال، به شب‌های عملیات تنه می‌زند و اگر شب‌های عملیاتِ دفاع مقدس رونقی داشت و اگر حس و حالِ فوق‌العاده‌ای داشت به خاطر این بود که پیاده‌روی به سوی کربلا محسوب می‌شد.
عدم شیوع بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی در میان جمعیت عظیم ۱۷میلیونیِ زائرینِ اربعین، نکته‌ی قابل تأملی است
• کسانی که به حجّ مشرف شده‌اند حتماً تجربه‌ی مریض شدن در این سفر را دارند. در حجّ خانه‌ی خدا، حدود سه و نیم میلیون زائر از کشورهای مختلف دنیا حضور پیدا میکنند و علی‌رغمِ رعایت نکات بهداشتی و استفاده از مواد استریل کننده و … باز هم اکثر حجّاج به نوعی بیماری و یا سرماخوردگی مبتلا می‌شوند. اما نکته‌ی بسیار جالب در مورد مراسم اربعین حسنی در کربلا این است که در طول مسیر پیاده‌روی به سمت کربلا و همچنین در خودِ کربلا که حدود ۱۷ میلیون زائر از کشورهای مختلف حضور پیدا میکنند با توجه به اینکه نکات بهداشتی هم، چندان رعایت نمی‌شود، ولی با این حال شاهد بروز سرماخوردگی‌ها و یا بیماری‌های واگیردار(مشابه آنچه که در میان حجاج خانه‌ی خدا می‌بینیم) نیستیم.
• کسانی که در پیاده‌روی اربعین شرکت کرده‌اند حتماً دیده‌اند که بسیاری اوقات مردم در ظروف مشترک آب می‌نوشند یا غذا می‌خورند ولی بیماری‌ها و امراضی مانند سرماخوردگی و… اصلاً شیوع ندارد و این از نکات قابل تأمل است. علی‌رغم جمعیت عظیم ۱۷ میلیونی و علی‌رغم عدم توجه به نکات بهداشتی باز هم کسی مریض نمی‌شود. اینها با عدد و رقم قابل محاسبه است و نیازی به شهود نیست.
عُجب، رذیله‌ای است که تقریباً جز با زیارت اباعبدالله(ع) از بین نمی‌رود/ امام حسین(ع) عُجب را از انسان می‌گیرد
• نکته‌ی دیگری که در مورد زیارت کربلا به خصوص در روز اربعین، باید به آن توجه داشت، این است که در مسیر کربلا و در حرم امام حسین(ع) یک صفتِ رذیله‌ی بسیار مهم در انسان از بین می‌رود و آن عُجب است. عُجب، رذیله‌ای است که تقریباً جز با زیارت اباعبدالله(ع) از بین نمی‌رود. انسان هر کار خوبِ دیگری(غیر از زیارت اباعبدالله) که انجام می‌دهد، معمولاً باعثِ تقویت این رذیله در وجودش می‌شود(زیرا وقتی انسان کار خوبی انجام می‌دهد، معمولاً دچار عُجب می‌شود و لذا عُجب در وجودش تقویت می‌شود) اما این صفتِ رذیله در حرم امام حسین(ع) نابود می‌شود.
• هر کسی که دارایی یا توانایی‌ای داشته باشد، معمولاً به خاطر داشتن آن دارایی و توانایی دچار عُجب می‌شود، اما وقتی انسان به زیارت حرم اباعبدالله(ع) می‌رود، خودبه‌خود عُجبِ او از بین می‌رود، روضه‌ی امام حسین(ع) هم این خاصیت را دارد. امام حسین(ع) عُجب را از انسان می‌گیرد. تقریباً می‌توان گفت همه‌ی ما در روز قیامت چیزی غیر از روضه‌ی اباعبدالله(ع) و زیارت امام حسین(ع) و پیاده‌روی به سمت کربلا نخواهیم داشت. هر کس هر چقدر هم که برای رضای خدا کار کند، باز هم کارهایش (با عُجب و آفت‌های دیگر) آلوده خواهد شد و از بین خواهد رفت.
• اما وقتی انسان به حرم امام حسین(ع) می‌رود و به این مطلب توجه می‌کند که اباعبدالله(ع) در این مکان مقدس به زمین افتاده است، خودبه‌خود خُرد و کوچک می‌شود، به خاک می‌افتد و دیگر چیزی برایش باقی نمی‌ماند که بخواهد به واسطه‌ی آن، عُجب پیدا کند. اصلاً انسان در مقابل اباعبدالله(ع)، از خودش شرمنده می‌شود. و البته بلافاصله بعد از این حالتِ افتادگی، یک شادیِ معنوی به انسان هدیه داده می‌شود. زیارت امام حسین(ع) این کار را با دل انسان انجام می‌دهد و وقتی انسان اربعین به کربلا می‌رود، این اثرِ زیبا خیلی بهتر در روح او نقش می‌بندد.
پیاده‌روی به سوی حرم امام حسین(ع) پیاده‌روی‌هایِ تمرین ظهور حضرت است/فرصت استثناییِ پیاده‌روی اربعین به سوی کربلا را قبل از ظهور از دست ندهید/ پیاده‌روی اربعین یک فرصت عجیب و استثنایی است که نباید آن را از دست بدهیم
• حتماً تجربه‌ی استثناییِ پیاده‌روی اربعین به سوی کربلا را قبل از ظهور از دست ندهید و سعی کنید در این مراسم با عظمت حضور پیدا کنید. در دوران دفاع مقدس در جبهه‌ها معمولاً تمرین‌های نظامی و پیاده‌روی‌هایی انجام می‌شد تا آمادگیِ رزمی افزایش پیدا کند. در طول دوران دفاع مقدس، پیاده‌روی‌های زیادی به عنوان تمرین و برای کسب آمادگی برقرار می‌شد، و امروز می‌توان گفت که پیاده‌روی به سمت حرم امام حسین،(ع) پیاده‌روی‌هایِ تمرین ظهور حضرت است.
• این پیاده‌روی اربعین، تنها کسب آمادگی جسمی نیست، باید روحِ انسان در جریان این پیاده‌روی، تمرین کند. این پیاده‌روی یک فرصت عجیب و استثنایی است که نباید آن را از دست بدهیم. هر یک قدمی که انسان در این مسیر نورانی بر می‌دارد، پاک کننده‌ی آلودگی‌های روحِ انسان است. در روایت داریم، کسی که از زیارت حرم اباعبدالله(ع) باز می‌گردد، گناهان گذشته‌ی او بخشیده می‌شود و روح او پاک و مطهر می‌شود.
• امام صادق(ع) به یکی از اصحابشان می‌فرمایند: «کسی که به قصد زیارت امام حسین(ع) از منزلش خارج شود، خداوند بابت هر قدمی که برای زیارت اباعبدالله(ع) بر می‌دارد، یک حسنه برایش می‌نویسد و یک سیئه از او محو می‌کند. وقتی که به حرم می‌رسد، خداوند او را جزء صالحین برگزیده می‌نویسد. وقتی مناسک او تمام شد، خداوند نام او را جزء فائزین می‌نویسد. وقتی می‌خواهد بازگردد یک فرشته‌ی الهی در مقابل او قرار می‌گیرد و می‌گوید: رسول خدا(ص) به شما سلام می رساند، و پیغام می دهد که عمل را از سرگیر که گذشته‌ات بخشیده شده؛ مَنْ خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ یُرِیدُ زِیَارَهَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ ص إِنْ کَانَ مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَهٍ حَسَنَهً وَ مَحَى عَنْهُ سَیِّئَهً حَتَّى إِذَا صَارَ فِی الْحَائِرِ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْمُصْلِحِینَ الْمُنْتَجَبِینَ [الْمُفْلِحینَ الْمُنْجِحِینَ] حَتَّى إِذَا قَضَى مَنَاسِکَهُ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْفَائِزِینَ حَتَّى إِذَا أَرَادَ الِانْصِرَافَ أَتَاهُ مَلَکٌ فَقَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص یُقْرِؤُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ اسْتَأْنِفِ الْعَمَلَ فَقَدْ غُفِرَ لَکَ مَا مَضَى»(کامل الزیارات/ص۱۳۲) واقعاً همینطور است و این بخشیده شدن اعمال گذشته و پاک شدن پرونده‌ی انسان بعد از پیاده‌روی اربعین را، واقعاً انسان با تمام وجود احساس می‌کند.
خدایا قسمت ماهم بکن که بتوانیم پا پیاده خدمت مولایم برسم